ارش چیست؟
ارش یکی از مفاهیم مهم در نظام حقوقی اسلام است که در بسیاری از موارد مرتبط با آسیب‌های بدنی و جنایات جسمانی مطرح می‌شود. در این مقاله قصد داریم به بررسی دقیق این مفهوم بپردازیم و نقش آن در حقوق اسلامی و قوانین کشور را شرح دهیم. با توجه به پیچیدگی‌های موجود در این زمینه، درک صحیح ارش و تفاوت‌های آن با دیه، به ویژه در تعیین میزان آن، برای حفظ حقوق افراد و جلوگیری از تضییع آنها اهمیت بسیاری دارد.
معنی ارش در حقوق چیست؟
ارش نوعی دیه است که مبلغ آن در شرع مشخص نشده است. نحوه محاسبه ارش به این ترتیب است که قاضی با در نظر گرفتن میزان آسیب وارد شده به شخص، شدت جنایت، مبلغ دیه کامل و نظر کارشناس، مبلغ ارش را تعیین می‌کند. برای پرداخت ارش مهلتی وجود ندارد.
در پاسخ به این سوال که “ارش چیست؟”، باید بگوییم که ارش یک نوع مجازات مالی است که در جرائم مرتبط با آسیب‌های جسمانی، در مواردی که برای آن آسیب‌ها دیه مشخصی وجود ندارد، پرداخت می‌شود. طبق ماده 449 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، ارش به عنوان “دیه غیر مقدر” تعریف شده است. به عبارت دیگر، برای برخی از اعضای بدن یا آسیب‌ها که دیه مشخصی در شرع تعیین نشده، دادگاه با در نظر گرفتن جنایت و نظر کارشناسان، میزان آن را تعیین می‌کند.
ارش و دیه چه تفاوتی دارند؟
با توجه به تعاریفی که از ارش داشتیم، این نتیجه حاصل می‌شود که ارش شباهت‌هایی به دیه دارد، اما تفاوت‌هایی نیز میان آنها وجود دارد. در اینجا تفاوت‌های اصلی ارش و دیه را به صورت مختصر بررسی می‌کنیم:
مقدار دیه در شرع معین است، ولی ارش به طور مشخص تعیین نشده: در حالی که دیه برای برخی از آسیب‌ها در شرع تعیین شده است، ارش برای آسیب‌هایی که در آنها مبلغ مشخصی وجود ندارد، باید توسط قاضی و بر اساس نظر کارشناسان محاسبه شود.
میزان ارش برای زن و مرد یکسان است: بر خلاف دیه که برای زنان و مردان ممکن است متفاوت باشد، میزان ارش برای هر دو جنس یکسان است. طبق ماده 562 قانون مجازات اسلامی، در مواردی که ارش تعیین می‌شود، هیچ تفاوتی میان زن و مرد از لحاظ مبلغ ارش وجود ندارد.
مبلغ ارش کمتر از دیه است: اصولاً مبلغ ارش کمتر از دیه است. برای مثال، اگر آسیب به دست وارد شود، مبلغ ارش کمتر از مبلغ دیه دست خواهد بود.
هر ارش دیه چقدر است؟
برای تعیین مبلغ ارش، ابتدا نوع آسیب وارد شده توسط پزشکی قانونی مشخص می‌شود. سپس قاضی با توجه به دیه کامل همان عضو و با در نظر گرفتن نظر کارشناسان، میزان ارش را تعیین می‌کند. این فرایند کمک می‌کند تا حق افراد در برابر آسیب‌های وارد شده، به طور عادلانه تعیین شود.
در تعیین میزان ارش، ممکن است برخی از آسیب‌ها نیاز به کارشناسی دقیق‌تر داشته باشند، به همین دلیل، پرداخت ارش همیشه بستگی به ارزیابی‌های تخصصی دارد.
ارش یک درصد دیه کامل چقدر است؟
در سال 1404، ارش یک درصد از دیه کامل در ماه‌های عادی معادل 16 میلیون تومان و در ماه‌های حرام معادل 21 میلیون و 330 هزار تومان است. این مبلغ بر اساس نرخ دیه کامل که در سال 1404 برای هر فرد معادل 1 میلیارد و 600 میلیون تومان در ماه‌های عادی و 2 میلیارد و 133 میلیون تومان در ماه‌های حرام تعیین شده، محاسبه می‌شود.
به عبارت دیگر، یک درصد از دیه کامل در ماه‌های عادی معادل 16 میلیون تومان و در ماه‌های حرام معادل 21 میلیون و 330 هزار تومان خواهد بود.
جدول ارش و دیه
جدول ارش و دیه یک ابزار مهم است که به کمک آن می‌توان مبالغ دیه و ارش را بر اساس انواع آسیب‌ها و آسیب‌های جسمی محاسبه کرد. این جدول معمولاً شامل جزئیاتی از آسیب‌های وارد شده به اعضای مختلف بدن و میزان دیه یا ارش آنها است. این اطلاعات برای کسانی که نیاز به محاسبه دقیق‌تر دارند، بسیار مفید خواهد بود.
دیه اعضای جفت مثل چشم، گوش، دست و پا
دیه زبان
دیه فک
دیه اعضای غیر جفت مثل بینی
دیه اندام تناسلی
دیه شکستگی استخوان
خرد شدن استخوان
شکستگی استخوان بینی که موجب فساد آن شود
شکستگی دنده محیط بر قلب
سیاه شدن صورت بدون جراحت
سیاه شدن سایر اعضای بدن
سرخ شدن اعضای بدن
حارصه صورت
دامیه سر و صورت
متلاحمه
سمحاق
موضعه
هاشمه
منقله
مامومه
دامغه
برای هر یک از آنها 50% دیه کامل یعنی 500 میلیون تومان و برای هر دو 100% دیه کامل یعنی 1 میلیارد و 200 میلیون تومان است
دیه کامل یعنی 1 میلیارد و 200 میلیون تومان
دیه کامل یعنی 1 میلیارد و 200 میلیون تومان
دیه کامل یعنی 1 میلیارد و 200 میلیون تومان
دیه کامل یعنی 1 میلیارد و 200 میلیون تومان
یک پنجم دیه عضو
یک سوم دیه عضو
دیه کامل یعنی 1 میلیارد و 200 میلیون تومان
یک چهارم دیه کامل یعنی 30 میلیون تومان
سه هزارم دیه کامل یعنی 3 میلیون و 600 هزار تومان
یک و نیم هزارم دیه کامل یعنی 1 میلیون و 800 هزار تومان
هفتاد و پنج صد هزارم دیه کامل
یک صدم دیه کامل یعنی 12 میلیون تومان
دو صدم دیه کامل یعنی 24 میلیون تومان
سه صدم دیه کامل یعنی 36 میلیون تومان
چهار صدم دیه کامل یعنی 48 میلیون تومان
پنج صدم دیه کامل یعنی 60 میلیون تومان
ده صدم دیه کامل یعنی 120 میلیون تومان
پانزده صدم دیه کامل یعنی 180 میلیون تومان
یک سوم دیه کامل یعنی 400 میلیون تومان
دیه آن یک مامومه به اندازه 400 میلیون تومان به اضافه دیه صدمه مغز است
نتیجه‌گیری ارش
در نهایت، ارش نوعی دیه غیر مقدر است که برای آسیب‌هایی که در آنها مبلغ مشخصی در شرع تعیین نشده است، محاسبه می‌شود. تفاوت‌های ارش و دیه، به ویژه در نحوه محاسبه و پرداخت، نیاز به آشنایی دقیق با قوانین و مقررات دارد. فهم صحیح این مفاهیم نه تنها به اجرای عدالت کمک می‌کند، بلکه از تضییع حقوق افراد نیز جلوگیری می‌کند. برای هر جنایتی که در آن ارش محاسبه می‌شود، تعیین میزان آن بستگی به ارزیابی‌های قاضی و کارشناسان دارد و به این ترتیب، عدالت در تعیین مبالغ ارش برقرار خواهد شد.
سوالات متداول ارش دیه
دو درصد دیه ارش چقدر است؟
اگر دو درصد از دیه کامل را بخواهیم محاسبه کنیم، در سال 1404، این مبلغ در ماه‌های عادی معادل 32 میلیون تومان است. در این سال، دیه کامل در ماه‌های عادی 1 میلیارد و 600 میلیون تومان تعیین شده، بنابراین دو درصد آن معادل 32 میلیون تومان خواهد بود.
این مبلغ برای سال‌های مختلف ممکن است تغییر کند و بستگی به تعیین دیه کامل در هر سال دارد، ولی محاسبات فوق بر اساس نرخ دیه در سال 1404 است.
ارش نیم درصد دیه کامل چه قدر است؟
نیم درصد دیه کامل در سال 1404 معادل 8 میلیون تومان است. با توجه به اینکه دیه کامل در این سال برای ماه‌های عادی معادل 1 میلیارد و 600 میلیون تومان و در ماه‌های حرام 2 میلیارد و 133 میلیون تومان تعیین شده است، نیم درصد از دیه کامل برای ماه‌های عادی 8 میلیون تومان خواهد بود.
این محاسبه برای درک بهتر میزان ارش در مقیاس‌های مختلف و کمک به افراد برای فهم بهتر نحوه تعیین این مبلغ است.
دیدگاهتان را بنویسید